Nhà từ đường – nhà thờ họ đã có từ bao đời nay, có lẽ là từ khi dân tộc ta có tục thờ cúng tổ tiên. Nhưng thực sự có mấy ai hiểu hết được ý nghĩa nhà từ đường là thế nào. Để giúp bạn hiểu rõ hơn về vấn đề nhà từ đường sau đây chúng tôi sẽ cung cấp các thông tin chi tiết nhất để bạn có thể tham khảo và hiểu cụ thể.
Ý nghĩa nhà từ đường dòng họ của người Việt
Từ xa xưa ông cha ta đã có câu “Chim có tổ người có tông” như nhắc nhớ con cháu rằng ai ai cũng có cội có nguồn. Và đó cũng là lý do xây dựng nhà từ đường để mỗi dịp đến tết xuân về hay giỗ chạp con cháu sẽ tụ tập lại cùng tưởng nhớ ông bà, tổ tiên.
Hầu hết các công trình nhà thờ từ đường hay nhà thờ họ thường xây dựng tại quê bởi nơi đây có vị trí rộng rãi hơn nữa cũng là nơi chôn rau cắt rốn của con cháu. Ý nghĩa nhà từ đường bên cạnh nghi thức thờ cúng tâm linh cho ông bà tổ tiên thì còn là nơi lưu giữ các gia phả, các kỷ vật của dòng họ từ nhiều đời để lại. Việc cất giữ này mang ý nghĩa tinh thần rất lớn, nó giúp và hướng con cháu trong dòng họ sống tốt hơn.
Chức năng của nhà từ đường – nhà thờ họ
Nhà thờ họ có chức năng thờ cúng là chủ yếu song do điều kiện kinh tế của từng dòng họ nên có một số nhà thờ họ kết hợp hai chức năng: vừa để thờ, vừa để ở. Với những kiểu nhà thờ này, việc thờ cúng tổ tiên được sắp xếp ở các gian giữa nhà chính diện cửa ra vào, và chỗ để ở được bố trí hai bên gian hồi.
Nơi cất giữ thờ cúng và lưu giữ kỷ vật
Giống như ý nghĩa nhà từ đường đã nói ở trên, chức năng của chốn tâm linh này là thờ cúng và cất giữ những món đồ quý giá.
Thứ nhất, nhà từ đường xây dựng để làm nhà thờ cho các vị Cao, Tằng, Tổ, Khảo – những người trong dòng họ đã có công lớn với đất nước, với nhân dân. Bên cạnh đó, đối với gia đình làm quan hay cứu nước giúp dân sẽ có nhiều kỷ vật sắc phong của vua, chiến tích,…
Nhà thờ tộc với nhiều công năng hữu ích
Với một vị trí rộng rãi như nhà từ đường thì nơi đây cũng là địa điểm của các buổi họp mặt của gia tộc. Đối với các cá nhân có thành tích tốt trong học tập và lao động, thật tự hào khi được xướng tên tại nơi đây. Ngoài ra, đây cũng là hội trường để các chi trong họ gặp gỡ và bàn công việc chung. Họp hành và bàn bạc tại chốn liêng thiêng dưới sự chứng giám của tổ tiên sẽ làm công việc thêm thuận lợi và ý nghĩa.
Lưu ý gì trong khi thiết kế nhà thờ họ từ đường
Không có một quy chuẩn nhất định nào khi thiết nhà từ đường, việc xây dựng này chủ yếu phụ thuộc vào điều kiện kinh tế của gia tộc đó muốn đầu tư như thế nào. Theo thiết kế truyền thống thì thường là nhà thờ 3 gian hoặc 5 gian… 2 mái, 4 mái, 2 tầng 8 mái, ngoài ra còn kết hợp thêm sân vườn trước của, trang trí hòn non bộ. Bởi thế cho nên khi nhìn vào các mẫu nhà thờ truyền thống (rộng rãi, thoáng mát) người ta thường liên tưởng đến nhà ở dân gian.
Trong quá trình thiết kế, cần chú ý 3 điều cơ bản sau bởi ý nghĩa nhà từ đường không chỉ liên quan đến thẩm mỹ mà còn ảnh hưởng đến phong thủy.
Kiến trúc mái: Ngày nay có rất nhiều kiểu mái nhà đa dạng phong phú về hình dáng cũng như vật liệu song tuân thủ kiến trúc cổ truyền, mái thường có 2 mái và độ dốc 68% hoặc 4 mái và 2 tầng 8 mái. Có nhiều dòng họ sử dụng thiết kế 4 mái có đao cong, chạm khắc nét hoa văn hình đầu rồng, ở phần giữa mái nhà có mặt hình Nguyệt và 2 hình rồng hai bên đối nhau.
Hoa văn: Bởi nhà từ đường ở phần cánh, hiên, gian thờ,… chủ yếu cấu tạo từ gỗ nên phần hoa văn ở những vị trí này rất được coi trọng. Nhìn vào đường nét tinh hoa được chạm khắc và trang trí ở đây mà người ta có thể đó hiểu các ý nghĩa cũng như tinh thần, giáo dục con cháu của mỗi dòng họ hoặc đơn giản là biểu trưng cho từng vùng miền.
Cây thước tầm: cây thước tầm được treo ở nóc sát mái nhà và được coi là bản vẽ thu nhỏ thủ công. Khi nhà từ đường cần sửa chữa hay thay thế, thợ thiết kế chỉ cần lên xem là sẽ hiểu được cấu tạo và làm theo.
Ngày nay dù cuộc sống có hối hả và bận rộn thế nào, thì trong mỗi người đều luôn nhớ và muốn trở về với chốn bình yên để lòng được nghỉ ngơi. Cứ như thế, ý nghĩa nhà từ đường càng thêm quan trọng – nơi nghỉ chân và trở về giữa chốn yêu thương, để thấy lòng an nhiên.
Tổng hợp 50 Mẫu Cột đá đẹp, Cột đá nhà thờ họ ĐẸP của Nghệ nhân trẻ Anh Quân